भाषा ऐं ॿोलीअ जो फरकु

 



ॿोली
अंग्रेजनि जे अचण खां पहिरीं  सिंधु जे जुदा - जुदा  इलाकनि में  सिंधीअ जूं  अलॻ- अलॻ ६ ॿोलियूं ( dialects ) ॻाल्हायूं वेंदियूं  हुयूं  ,  जिनि खे  ‘ भाषा ‘  ( language ) जो दर्जो प्राप्त थियलु कोन हो .  भारत जे सभिनी भाषाउनि जी अहिड़ी ई हालत हुई .  आधुनिक युग में भाषा ते वधीक  खोजना , वीचारनि जी ॾे- वठु , अंग्रेज़ी आदि भाषाउनि जे अध्ययन आदि जे करे ॿोलियुनि में तकनीकी शब्द ईंदा विया , ॿोलियूं  व्याकरणसंगत बणाइण जो सिलसिलो हलंदो रहियो ऐं अहिड़ीअ तरह भाषाऊं रूपु बदलाईंदियूँ रहियूं .
             चवण जो तात्पर्जु इहो त  अॼु खां २५० - ३०० साल पहिरीं  आम लोकनि  में  अलॻ- अलॻ ॿोलियूं हलंदियूं हुयूं , जिनि में साहितु लिखियो बि वेंदो हो !
      जीअं  तुलसीदास पंहिंजे महान ग्रंथ  रामचरितमानस में   अवधी , ब्रज , बुंदेली  आदि  हिंदी भाषा जे ॿोलियुनि जो  वाहिपो / इस्तेमाल  कयो आहे . संत ज्ञानेश्वर ३५०  साल अॻु वारी महाराष्ट्री, मरहिट्टी ॿोलीअ में 
पंहिंजी ज्ञानेश्वरी  रची आहे .
पर इन्हनि काव्यग्रंथनि जी उन वक्त जी भाषा , ॿोली अॼु जे  माण्हुनि खे पूरीअ तरह समुझ में नथी अचे !
साॻीअ रीति  सिंधीअ जो , शाह लतीफ जो रसालो  आधुनिक युग जे आम हिंदू सिंधी लोकनि खे समुझण में ॾुखियो थो लॻे . छो त शाह साहिब  पंहिंजे रसाले में  पंहिंजे वक्त ( १६८९ - १७५२ )  जे सिंधी ॿोलियुनि जा शब्द वापराया आहिन , जे अॼु जे सिंधियुनि खे समुझण में ॾुखिया लॻंदा . इन करे ई शाह खे समुझण लाइ असां  खे गुरब्ख़शाणी या कल्याण आॸवाणीअ जो टीकाग्रंथु ( शरह ) ॾिसिणो पवंदो आहे ,
जिनि में आधुनिक सिंधी भाषा में कविता जो अर्थु ऐं ॾुखियनि शब्दनि जा अर्थ  ॾिनल आहिन !
     इन  तां  भाषा ऐं ॿोलीअ जो फरकु समुझी सघिजे थो .  अर्थात्  भाषा में ॿोली या ॿोलियू्ं हूंदियूं आहिन ,  कंहिं ॿोलीअ जूं भाषाऊं कोन हूंदियूं आहिन !
 सिंधी  - भाषा आहे .
सिंधीअ जूं ॿोलियूं आहिन ——
  सिराइकी , विचोली , लाड़ी , लासी ऐं कच्छी !
हरिओम !!!


                  प्रो. लछमण हर्दवाणी


टिप्पणियाँ